Οι διαδικτυακοί καταναλωτές εκτίθενται συχνά σε ανέντιμες πρακτικές και έχουν ανησυχίες σχετικά με την ιδιωτικότητά τους.
Η συνεισφορά του ηλεκτρονικού εμπορίου (διαδικτυακές πωλήσεις αγαθών) στο ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αυξήθηκε από 2,5% το 2017 σε 4% το 2021. Επιπλέον, αναμένεται ότι το μερίδιο αγοράς του ηλεκτρονικού εμπορίου στο παγκόσμιο λιανεμπόριο θα αυξηθεί κατά 1 ποσοστιαία μονάδα ετησίως έως το 2025, με τους ρυθμούς ανάπτυξης να αναμένεται να επιμείνουν ή ακόμη και να επιταχύνουν τα επόμενα χρόνια.
Ανάμεσα στους καταναλωτές που απάντησαν στην Έρευνα Προϋποθέσεων των Καταναλωτών, το 71% είχε αγοράσει αγαθά ή υπηρεσίες διαδικτυακά τους τελευταίους 12 μήνες. Το 61% αγόρασε από λιανοπωλητές/παρόχους στην ίδια χώρα τους, το 27% από άλλη χώρα της ΕΕ και το 20% από λιανοπωλητές/παρόχους εκτός ΕΕ.
Από μια λίστα δέκα πιθανών προβληματικών διαδικτυακών εμπορικών πρακτικών, 8 εξ αυτών είχαν αντιμετωπιστεί από περισσότερο από τους μισούς καταναλωτές: Το 76% έχει στοχευτεί προσωπικά από κάποια διαδικτυακή διαφήμιση, το 75% έχει αντιμετωπίσει κρυφή διαφήμιση σε αποτελέσματα αναζήτησης, και το 69% έχει συναντήσει κριτικές που δεν φαίνονταν γνήσιες.
Καταναλωτές της ΕΕ: Προβλήματα που εμφανίστηκαν κατά την διαδικασία μιας διαδικτυακής αγοράς
Οι πρακτικές συλλογής δεδομένων από συνδεδεμένα αυτοκίνητα δεν είναι ευρέως γνωστές. Μια πρόσφατη μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με τα συνδεδεμένα αυτοκίνητα, τα οποία επεξεργάζονται δεδομένα για την περιοχή γύρω τους, καθώς και για το αυτοκίνητο και τον οδηγό, κατέληξε στο ότι οι καταναλωτές έχουν περιορισμένη γνώση για τον τρόπο με τον οποίο τα δεδομένα τους χρησιμοποιούνται από τέτοιες συσκευές. Μια δημοσκόπηση καταναλωτών που διεξήχθη σε επτά κράτη μέλη της ΕΕ στα πλαίσια της έρευνας, βρήκε ότι μόνο το 38% των συμμετέχοντων γνώριζαν τουλάχιστον κάτι σχετικά με τα δεδομένα που συλλέγονται σε ένα συνδεδεμένο αυτοκίνητο. Ακόμη λιγότεροι γνώριζαν τι γίνεται με τα δεδομένα που συλλέγονται (31%), αν και οι νεότεροι συμμετέχοντες (ηλικίας από 18 έως 34 ετών) ήταν γενικά πιο ενημερωμένοι και για τα δύο θέματα από τους υπόλοιπους.
Όταν ρωτήθηκαν για σημαντικές ανησυχίες σε σχέση με την διαφήμιση στο διαδίκτυο, οι καταναλωτές ανησυχούν κυρίως για τη χρήση και την κοινοποίηση των προσωπικών δεδομένων (70%), τη συλλογή δεδομένων στο διαδίκτυο (66%), ενώ η επόμενη πιο συχνή ανησυχία, που μοιράζεται το 57% των απαντησάντων, ήταν η εγκατάσταση cookies.
Σημαντικές ανησυχίες των καταναλωτών της ΕΕ σχετικά με την διαφήμιση στο διαδίκτυο
Μια έρευνα του 2022 από τις εθνικές αρχές προστασίας των καταναλωτών βρήκε ότι το 37% των ιστοσελίδων πιθανόν να παραβίαζαν τον νόμο για τις Άδικες Εμπορικές Πρακτικές λόγω της χρήσης δόλιων πρακτικών γνωστών ως σκοτεινά μοτίβα. Η κρυφή πληροφορία ήταν η πιο συχνή δόλια πρακτική – 70 από τις 399 (18%) ιστοσελίδες που εξετάστηκαν καθιστούσαν δύσκολη την εύρεση πληροφοριών σχετικά με τα έξοδα αποστολής, τη σύνθεση των προϊόντων ή για τη διαθεσιμότητα μιας φθηνότερης επιλογής, ενώ 23 (6%) των ιστοσελίδων έκρυβαν πληροφορίες με σκοπό την υποχρέωση των καταναλωτών να εγγραφούν σε συνδρομή. Οι παραπλανητικές τακτικές που κατευθύνουν τους καταναλωτές προς ορισμένες επιλογές ήταν η επόμενη πιο συχνή τακτική, που χρησιμοποιόταν από 54 ιστοσελίδες (14%). Επιπλέον, 42 ιστοσελίδες (11%) βρέθηκαν να περιλαμβάνουν ένα ψεύτικο χρονόμετρο αντίστροφης μέτρησης, σχεδιασμένο για να πιέσει τους πελάτες να κάνουν μια αγορά εμφανίζοντας τους μια ψεύικη προσφορά περιορισμένου χρόνου.
Συνοψίζοντας, είναι σαφές ότι η ψηφιακή αγορά, παρόλο που προσφέρει εξαιρετικές ευκαιρίες για καταναλωτές και επιχειρήσεις, εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ζητήματα που θέτουν σε κίνδυνο την την ιδιωτικότητα των καταναλωτών. Με την σειρά τους, Οι ιδιοκτήτες διαδικτυακών καταστημάτων, πρέπει να αποφεύγουν τέτοιες πρακτικές, με στόχο την εξασφάλιση μιας ευχάριστης εμπειρίας αγορών για τους πελάτες τους.
